بسم الله الرحمن الرحیم
انسان از خاک است و از آب مرد و آب زن خلق شده است.
« إِنَّا خَلَقْنَا الْإِنسَانَ مِن نُّطْفَةٍ أَمْشَاجٍ نَّبْتَلِیهِ فَجَعَلْنَاهُ سَمِیعًا بَصِیرًا »
ما انسان را از نطفه آمیخته و مختلطی [از مواد و عناصر] آفریدیم و او را از حالتی به حالتی و شکلی به شکلی [از نطفه به علقه، از علقه به مضغه، از مضغه به استخوان تا طفلی کامل] درآوردیم، پس او را شنوا و بینا قرار دادیم.
انسان ۲
امشاج: یعنی آب مرد و آب زن با هم آمیخته می‌شوند تا تبدیل به چیزی بشود که صفات نسان را داشته باشد. (شنوایی و بینایی)
این کلمه‌ی آمیخته شدن می‌تواند تعبیر ظریف قرآن درباره‌ی مباحث کروموزومی و نردبان ژنتیکی باشد.
آیه مربوط به مراحل خلقت انسان:
« ثُمَّ خَلَقْنَا النُّطْفَةَ عَلَقَةً فَخَلَقْنَا الْعَلَقَةَ مُضْغَةً فَخَلَقْنَا الْمُضْغَةَ عِظَامًا فَکَسَوْنَا الْعِظَامَ لَحْمًا ثُمَّ أَنْشَأْنَاهُ خَلْقًا آخَرَ ۚ فَتَبَارَکَ اللَّهُ أَحْسَنُ الْخَالِقِینَ »
آن گاه آن نطفه را علقه گرداندیم، پس آن علقه را به صورت پاره گوشتی درآوردیم، پس آن پاره گوشت را استخوان هایی ساختیم و بر استخوان ها گوشت پوشاندیم، سپس او را با آفرینشی دیگر پدید آوردیم؛ پس همیشه سودمند و بابرکت است خدا که نیکوترین آفرینندگان است.
المومنون ۱۴
ثُمَّ أَنْشَأْنَاهُ خَلْقًا آخَرَ: مراد از ورود روح بر بدن می‌باشد.
راه‌های درمان
۱. کم خوردن و کم نوشیدن
اولین راه درمانی که قرآن پیشنهاد می‌کند کم خوردن و کم نوشیدن است. «کُلُواْ وَاشْرَبُواْ وَلاَ تُسْرِفُواْ» این آیه کل طب است یعنی علت تمام بیماری‌ها و راه درمان - علت بیماری پرخوری و زیاد نوشیدن و راه درمان کم خوردن و کم نوشیدن است.
« یَا بَنِی آدَمَ خُذُوا زِینَتَکُمْ عِنْدَ کُلِّ مَسْجِدٍ وَکُلُوا وَاشْرَبُوا وَلَا تُسْرِفُوا إِنَّهُ لَا یُحِبُّ الْمُسْرِفِینَ »
ای فرزندان آدم! [هنگام هر نماز و] در هر مسجدی، آرایش و زینتِ [مادی و معنوی خود را متناسب با آن عمل و مکان] همراه خود برگیرید، و بخورید و بیاشامید و اسراف نکنید؛ زیرا خدا اسراف کنندگان را دوست ندارد.
الأعراف ۳۱
۲. دعا
راه درمان دیگر که بشر با این نوع درمان زیاد آشنا نیست دعا می‌باشد. دعا بهترین و قویترین درمان است.
« وَإِذَا مَسَّ الْإِنْسَانَ الضُّرُّ دَعَانَا لِجَنْبِهِ أَوْ قَاعِدًا أَوْ قَائِمًا فَلَمَّا کَشَفْنَا عَنْهُ ضُرَّهُ مَرَّ کَأَنْ لَمْ یَدْعُنَا إِلَىٰ ضُرٍّ مَسَّهُ ۚ کَذَٰلِکَ زُیِّنَ لِلْمُسْرِفِینَ مَا کَانُوا یَعْمَلُونَ »
و چون انسان را گزند و آسیبی رسد، ما را [در همه حالات] به پهلو خوابیده یا نشسته یا ایستاده [به یاری] می خواند، پس زمانی که گزند و آسیبش را برطرف کنیم، آن چنان به راه ناسپاسی و گناه می رود که گویی هرگز ما را برای برطرف کردن گزند و آسیبی که به او رسیده [به یاری] نخوانده است!! این گونه برای اسراف کاران اعمالی که همواره انجام می دادند، آراسته شده [تا جایی که زشتی اعمالشان را نمی فهمند.]
یونس ۱۲
از این آیه می‌توان برداشت کرد که انسان در بیماری ۳ حالت دارد. می‌تواند بیمار باشد اما ایستاده باشد و فعالیت خود را ادامه دهد. نشسته یا خوابیده. این تقسیم انواع بیماری است در قرآن
در این آیه می‌فرماید راه درمان هر سه نوع بیماری دعا می‌باشد. پس بهترین درمان، درمان با دعاست که در دنیا مطرح نیست مگر اینکه بعضی مومنین از روی ناچاری یه دعایی و توسلی و ختمی انجام می‌دهند. اما این بهترین درمان است. به همین جهت در طب اسلامی نصف درمان‌ها دعاست و نصب دیگرش دارو می‌باشد.
۳. قرآن
درمان سوم قرآن است. این سنخ درمان هم مطرح نیست و مردم با این نوع درمان آشنا نیستند.
« وَنُنَزِّلُ مِنَ الْقُرْآنِ مَا هُوَ شِفَاءٌ وَرَحْمَةٌ لِلْمُؤْمِنِینَ وَلَا یَزِیدُ الظَّالِمِینَ إِلَّا خَسَارًا »
و ما از قرآن آنچه را برای مؤمنان مایه درمان ورحمت است، نازل می کنیم وستمکاران را جز خسارت نمی افزاید.
اسراء ۸۲
قرآن برای مومنان و کسانی که اعتقاد به قرآن دارند شفاست. برای کسانی که مومن نیستند و ظالم هستند نه تنها شفا نیست بلکه ضرر هم دارد.
در یکی از آیات قرآن می‌فرماید قرآن درمان بیماری قلب است. « وَشِفَاءٌ لِّمَا فِی الصُّدُورِ » قرآن شفاست برای آنچه در سینه‌هاست.
« یَا أَیُّهَا النَّاسُ قَدْ جَاءَتْکُم مَّوْعِظَةٌ مِّن رَّبِّکُمْ وَشِفَاءٌ لِّمَا فِی الصُّدُورِ وَهُدًى وَرَحْمَةٌ لِّلْمُؤْمِنِینَ »
ای مردم! یقیناً از سوی پروردگارتان برای شما پند وموعظه ای آمده، و شفاست برای آنچه [ازبیماری های اعتقادی و اخلاقی] در سینه هاست، و سراسر هدایت و رحمتی است برای مؤمنان.
آن‌هایی که قلب درد دارند آن‌هایی که گرفتی کرنر دارند و مشکل دریچه دارند. این‌ها می‌توان این راه درمان را تجربه کنند و شک نکنند و با خواندن قرآن قلب دردش تسکین می‌شود و ممکن است کلا بیماریش برطرف بشود.
۴. آب آسمان
راه درمان چهارم در قرآن آب آسمان است.
« إِذْ یُغَشِّیکُمُ النُّعَاسَ أَمَنَةً مِّنْهُ وَیُنَزِّلُ عَلَیْکُم مِّنَ السَّمَاءِ مَاءً لِّیُطَهِّرَکُم بِهِ وَیُذْهِبَ عَنکُمْ رِجْزَ الشَّیْطَانِ وَلِیَرْبِطَ عَلَىٰ قُلُوبِکُمْ وَیُثَبِّتَ بِهِ الْأَقْدَامَ »
و [یاد کنید] هنگامی را که به سبب امنیت و آرامشی که ازسوی خدا یافتید، خواب سبکی را به همه شما مسلط کرد و برایتان آبی از آسمان نازل کرد تا شما را به وسیله آن [از آلودگی ها] پاک کند، و وسوسه شیطان را [که از بدترین کثافات است] از شما برطرف نماید، و دل هایتان را استحکام دهد، و گام هایتان را به آن استوار و پا برجا کند.
انفال ۱۱
این پاک کردن هم ظاهری است و هم با باطنی - این آب بهترین پاک کننده درون انسان می‌باشد. بهترین پاک کننده‌ی رگ‌های خون، قلب، کبد و تحال انسان می‌باشد.
معنی دیگر شیطان در اینجا یعنی ویروس و میکروب. رجز شیطان یعنی وسیله‌ای که با آن انسان را بیمار می‌کند. رجز یعنی وسیله‌ی بیمار کردن بیمار. پس آن باران سم‌ها و آنزیم‌هایی که میکروب‌ها در بدن تولید می‌کنند و را برطرف می‌کند و اثرش را از بین می‌برد.
آب باران درمان خوبی است. درمان نازایی هم می‌باشد. استغفار درمان نازایی است.
« فَقُلْتُ اسْتَغْفِرُوا رَبَّکُمْ إِنَّهُ کَانَ غَفَّارًا ﴿۱۰﴾ یُرْسِلِ السَّمَاءَ عَلَیْکُمْ مِدْرَارًا ﴿۱۱﴾ وَیُمْدِدْکُمْ بِأَمْوَالٍ وَبَنِینَ وَیَجْعَلْ لَکُمْ جَنَّاتٍ وَیَجْعَلْ لَکُمْ أَنْهَارًا ﴿۱۲﴾ »
پس [به آنان] گفتم: از پروردگارتان آمرزش بخواهید که او همواره بسیار آمرزنده است. (۱۰) تا بر شما از آسمان باران پی در پی و با برکت فرستد، (۱۱) و شما را با اموال و فرزندان یاری کند، و برایتان باغ ها و نهرها قرار دهد، (۱۲)
نوح ۱۰ - ۱۲
استغفار کنید که اگر استغفار کنید خداوند پاداش می‌دهد. پاداش خداوند نازل کردن آب باران است. و نتیجه‌ی فرستادن آب آسمان این است که هم اموال به شما می‌دهد و هم فرزندان پسر می‌دهد. پس می‌توان گفت آب آسمان هم درمان نازایی است هم درمان دختر زایی.
در روایت هست که اگر کسی آب آسمان و باران بخورد اگر پسر می‌خواهد پسر می‌شود. اگر دختر می‌خواهد دختر می‌شود. اگر نازا باشد بچه دار می‌شود. این خصوصیت آب آسمان است بلکه در روایات درمان کل بیماری‌هاست.
۵. گیاهان
درمان دیگری که در قرآن مطرح است درمان با گیاهان است.
« وَ فَاکِهَةً وَأَبًّا »
و میوه و چراگاه
عبس ۳۱
هم میوه و گیاهان دارویی برای خوراک انسان و شادابی انسان
- یک طعام دارد انسان که طعام یعنی گندم و جو یا برنج
- یک إدام دارد مثل روغن زیتون
- خورش
- میوه برای شادابی
- گیاهان دارویی
۶. رقیه خوانی
راه درمان دیگری که در گذشته بوده و مردم در حال حاضر با آن آشنا نیستند بحث رقیه خوانی است. افرادی تخصص پیدا می‌کنند در رقیه خوانی و خواندن اذکار و آیات قرآن بر سر بیمار که سبب درمانش می‌شود.
« وَقِیلَ مَنْ رَاقٍ »
و [کسان بیمار] گویند: درمان کننده این بیمار کیست؟
قیامه ۲۷
انسان وقتی مریض می‌شود میپرسد چه کسی می‌تواند رقیه بخواند. رقیه انسان را از هلاکت نجات می‌دهد. از بیماری‌های سخت مانند مار گزیدگی و عقرب گزیدگی نجات می‌دهد. بیماری‌های خونی مانند سرطان خون، بیماری‌های چشم زخم، این‌ها درمانش رقیه است.
۷. عسل
درمان دیگر درمان با عسل می‌باشد.
« ثُمَّ کُلِی مِنْ کُلِّ الثَّمَرَاتِ فَاسْلُکِی سُبُلَ رَبِّکِ ذُلُلًا یَخْرُجُ مِنْ بُطُونِهَا شَرَابٌ مُخْتَلِفٌ أَلْوَانُهُ فِیهِ شِفَاءٌ لِلنَّاسِ إِنَّ فِی ذَلِکَ لَآیَةً لِقَوْمٍ یَتَفَکَّرُونَ »
آن گاه از همه محصولات و میوه ها بخور، پس در راه های پروردگارت که برای تو هموار شده [به سوی کندو] برو؛ از شکم آنها [شهدی] نوشیدنی با رنگ های گوناگون بیرون می آید که در آن درمانی برای مردم است. قطعاً در این [حقیقت] نشانه ای [بر قدرت، لطف و رحمت خدا] ست برای مردمی که می اندیشند.
نحل ۶۹
بر می‌گردیم به درمان اول یعنی آیه‌ی «کُلُواْ وَاشْرَبُواْ وَلاَ تُسْرِفُواْ»
درمان با پرهیز و کم کردن غذا و نوشیدنی که مسئله‌ی خیلی مهمی است. از این آیه و روایات دیگر مشخص می‌شود که راه ورود بیماری به بدن انسان معده و دستگاه گوارش می‌باشد. سبب بیماری پرخوری و زیاد نوشیدن است. البته درباره این آیه که در روایات تفسیر شده می‌فرماید که اسراف نکنید و از این کار نهی شدیم. یعنی اگر اسراف بکنیم ضرر می‌بینیم. (وقتی شرع نهی می‌کند یعنی اشاره به مفسده) از این آیه استفاده می‌شود که راه بیمار شدن انسان دستگاه گوارش است. البته دستگاه گوارش چند معنی دارد. یکی این است که راه ورود بیماری و میکروب از همین دستگاه گوارش است. دوم اینکه زیاد خوردن و نوشیدن سبب بیماری است. سوم- از آیه و روایات برداشت می‌شود نوع غذایی که وارد دستگاه گوارش می‌شود در پیداش بیماری‌ها موثر است. انسان باید دقت کند چه چیزی می‌خورد.
« لْیَنْظُرِ الْإِنْسَانُ إِلَى طَعَامِهِ »
پس انسان باید به خوراکش با تأمل بنگرد
عبس ۲۴
« الَّذِینَ یَتَّبِعُونَ الرَّسُولَ النَّبِیَّ الْأُمِّیَّ الَّذِی یَجِدُونَهُ مَکْتُوبًا عِنْدَهُمْ فِی التَّوْرَاةِ وَالْإِنْجِیلِ یَأْمُرُهُمْ بِالْمَعْرُوفِ وَیَنْهَاهُمْ عَنِ الْمُنْکَرِ وَیُحِلُّ لَهُمُ الطَّیِّبَاتِ وَیُحَرِّمُ عَلَیْهِمُ الْخَبَائِثَ وَیَضَعُ عَنْهُمْ إِصْرَهُمْ وَالْأَغْلَالَ الَّتِی کَانَتْ عَلَیْهِمْ فَالَّذِینَ آمَنُوا بِهِ وَعَزَّرُوهُ وَنَصَرُوهُ وَاتَّبَعُوا النُّورَ الَّذِی أُنْزِلَ مَعَهُ أُولَئِکَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ »
همان کسانی که از این رسول و پیامبر «ناخوانده درس» که او را نزد خود [با همه نشانه ها و اوصافش] در تورات وانجیل نگاشته می یابند، پیروی می کنند؛ پیامبری که آنان را به کارهای شایسته فرمان می دهد، و از اعمال زشت بازمی دارد، و پاکیزه ها را بر آنان حلال می نماید، و ناپاک ها را بر آنان حرام می کند، و بارهای تکالیف سنگین و زنجیره ها [یِ جهل، بی خبری و بدعت را] که بر دوش عقل وجان آنان است برمی دارد؛ پس کسانی که به او ایمان آوردند و او را [در برابر دشمنان] حمایت کردند و یاریش دادند و از نوری که بر او نازل شده پیروی نمودند، فقط آنان رستگارانند.
اعراف ۱۵۷
- الطَّیِّبَاتِ یعنی چیزهای مفید و بدون ضرر برای انسان حلال شده است.
- الْخَبَائِثَ یعنی چیزهای مضر برای انسان حرام شده است.
پس اسراف از نوع غذا هم می‌تواند باشد. یعنی انسان ممکن است زیاد غذا نخورد ولی غذای بد بخورد.
امام صادق (ع) می‌فرماید: در چیزی که برای بدن نفع دارد اسراف نیست، چیزی که برای بدن ضرر دارد اسراف است. (حتی اگر کم مصرف کند.)
برای مثال اگر امروز روغن نباتی لیتری ۵ هزار تومان بخری این اسراف است. (چون به بدن آسیب می‌رساند.) اما روغن زیتون اگر لیتری ۵۰ هزار تومان بخری این اسراف نیست. چون روغن زیتون برای بدن نفع دارد اما روغن جامد و مایع برای بدن ضرر دارد و این اسراف است.
چه فایده دارد روغن لیتری ۵ هزار تومان بخری و بعد مبتلا به بیماری دیابت بشی و کلی هزینه کنی برای درمان. (باید به صورت بلند مدت نگاه کرد.)
ایده‌ی طب اسلامی و قرآن این است که راه بیماری دستگاه گوارش و معده می‌باشد. برای همین پیامبر (ص) می‌فرماید معده خانه‌ی بیماری است.
راز سلامتی معده است. اگر غذایی که وارد معده می‌شود مشکل داشته باشد و آلوده باشد این راه بیماری است. پس همچی در معده خلاصه می‌شود.
شعار طب اسلامی این است: معده اگر سالم باشد کل بدن سالم است.
در طب امروزی شعار دیگری دارند و می‌گویند ضربان قلب آهنگ سلامتی است. این اشتباه است. چون قلب خودش هم به خاطر معده آسیب می‌بیند. به نظر بنده (آیت الله تبریزیان) شاید علت دیابت در عجله کردن در غذا خوردن باشد. پشت سر هم غذا بخورد یا خوردن در حال سیری می‌تواند سبب دیابت شود.
در روایتی داریم که راس درمان‌ها پرهیز است.
پیامبر (ص) می‌فرماید علت هر بیماری، سیری است.
امام صادق (ع) می‌فرماید بهترین درمان بستن دهان (پرهیز) است.
انسان غذای سالم بخورد و کم هم بخورد.
دریافت فایل صوتی آموزش طب اسلامی - آیت الله تبریزیان - جلسه‌ی هفتم
کانال رسمی آیت الله تبریزیان در تلگرام
صفحه‌ی اینستاگرام آیت الله تبریزیان
وَ صَلَّی اللهُ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ الطّاهِرین
